ABD Başkanı Donald Trump’ın uzun süredir görevden almayı planladığı Savunma Bakanı James Mattis, Beyaz Saray’ın Suriye’den çekilme talimatı vermesinden bir gün sonra istifasını sundu. Dış politikada beklenmedik adımlar atan Trump’ın yanında önemli bir denge unsuru olarak görülen Mattis, istifa mektubunda Trump’a hitaben “Görüşleri sizinkine daha yakın bir savunma bakanıyla çalışma hakkınız var” ifadesini kullandı. Amerikan CNN televizyonu iki ayrı üst düzey yetkiliye dayandırdığı haberinde Mattis’in kararında “Türkiye’nin ABD Suriye’den çekildikten sahadaki Kürt ortaklarını yok etme tehdidinde” bulunmasından duyduğu rahatsızlığın etkili olduğunu öne sürdü.
SON KEZ İKNA DENEMESİ
New York Times’ın (NYT) haberine göre ise Mattis istifa mektubunu hazırladıktan sonra önceki gün öğleden sonra Trump’ı Suriye’den çekilmemeye ikna için son bir çaba sarf etmek üzere Beyaz Saray’da ziyaret etti. Ancak Trump’ı Suriye’den çekilmemeye ikna edemeyince istifasını yürürlüğe koydu. NYT, Trump ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki telefon görüşmesi öncesinde, Mattis ve Trump’ın danışmanlarının Türk askerinin Suriye’nin kuzeyine geçmemesi konusunda Türkiye’ye güçlü mesaj verilmesini istediği ancak Trump’ın Erdoğan ile görüşmede bunu gündeme getirmediğini yazdı. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’un da Suriye’den çekilme kararına şiddetle karşı çıktığı biliniyor.
RUSYA’YA DAİR VURGU
Kamuoyu, Mattis’in görevi bırakacağını Başkan Trump’ın geçen perşembe akşamüstü yazdığı Twitter mesajından öğrendi. Trump, Mattis’in istifasını “General Mattis şubat sonunda emekli oluyor. Kendisi bana, müttefiklerimizi ve diğer ülkeleri, askeri sorumluluklarının gerektirdiği mali paylarını ödeme noktasına getirmede çok yardımcı oldu” sözleriyle duyurdu. Trump’ın mesajından yaklaşık 10 dakika sonra ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, Mattis’in Trump’a sunduğu istifa mektubunun bir kopyasını gazetecilere gönderdi. Rusya ve Çin’den ABD çıkarlarına yönelen tehdide özel vurgu yapan Mattis istifa mektubunda, “Çin ve Rusya kendi çıkarlarını komşularının, Amerika’nın ve müttefiklerimiz pahasına ilerletmek amacıyla başka ülkelerin ekonomik, diplomatik ve güvenlik kararlarıyla üzerinde veto yetkisi kazanarak kendi otoriter modelleriyle uyumlu bir dünya oluşturmayı amaçlıyor. Bu nedenle ortak savunmayı sağlamak için Amerikan gücünün bütün araçlarını kullanmalıyız” ifadesini kullandı.
TRUMP’IN KABİNESİ DELİK DEŞİK
20 OCAK 2017’de başkanlık görevini devralan Donald Trump, bugüne kadar 39 üst düzey ismi görevden aldı. Trump’ın 2017’nin başında kabinesiyle çekildiği fotoğraf karesindeki 9 etkili isim şu anda yok. Aralarında kendi isteğiyle ayrılanların da olduğu 9 yetkili şunlar: (soldan sağa)
Sağlık Bakanı Tom Price (İstifa etti)
Çevre Koruma Ajansı Direktörü Scott Pruitt (İstifa etti)
Adalet Bakanı Jeff Sessions (Kovuldu)
Savunma Bakanı James Mattis (İstifa etti)
BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley (İstifa etti)
İçişleri Bakanı Ryan Zinke (İstifa etti)
Dışişleri Bakanı Rex Tillerson (Kovuldu)
Gazi İşleri Bakanı David Shulkin (Kovuldu)
Özel Kalem Müdürü John Kelly (İstifa etti)
‘MATTIS’İN MESAJI TRUMP’A DEĞİL’
AMERİKAN CNN televizyonu analistlerinden ve Princeton Üniversitesi tarih ve kamu işleri profesörlerinden Julian Zelizer, ABD dış politikasının stratejik planlamadan çok ‘duygusal kararlarla ve heveslerle’ oluşturulduğu tehlikesine dikkat çekti. Zelizer, Mattis’in istifa mektubundaki ‘Trump’ın vizyonuyla uygun olabilecek başka biriyle yola devam etmesinin daha iyi olacağı’ vurgusuyla Cumhuriyetçiler’e mesaj verdiğini ifade etti. Mattis’in Trump’ın değişmeyeceğini artık bildiği, ülkedeki muhafazakârlara Başkan’ın önyargıları ve dürtüleriyle yönetilen ABD’nin büyük risk altında olduğu mesajını ilettiği kaydedildi.
BAŞKANA TEŞEKKÜR ETMEDİ
Mektupta, “ABD ulusuna hizmet verdiği için şükran dolu olduğunu” söylese de nezaketen de olsa Trump’a yönelik olumlu herhangi bir ifade etmediği gözlenen Mattis, “Müttefiklerimize saygılı davranma ve aynı zamanda habis aktörler ile stratejik rakiplerimize karşı açıkgözlü olma konusundaki görüşlerim bu konulardaki 40 yıllık mesaiden geliyor. Güvenliğimiz, refahımız ve değerlerimize en çok yardım eden uluslararası düzenin ilerletilmesi ve bu yöndeki çabalar için kurduğumuz ittifakların güçlenmesi için elimizden geleni yapmalıyız” ifadelerine yer verdi. ABD Senatosu Silahlı Kuvvetler Komitesi’nden Cumhuriyetçi Senatör Ben Sasse, Mattis’in isitifasının ardından, “Bu ABD için oldukça üzücü bir gün” dedi.