Bu söyleşiyi 13 Temmuz 1923 günü Ankara’da The Saturday Evening Post Dergisi adına Isaac F.Marcosson yapmış.Söyleşi dergide gecikmeli olarak 20 Ekim 1923 günü yayınlanmış. Atatürk bu görüşmede ekonomi ve ABD hakkındaki görüşlerini açıklamış ;
Gazi Mustafa Kemal ;” Geldiğinize çok memnun oldum. Biz, Amerikalıları Türkiye’de görmek istiyoruz. ..özlemlerimizi en iyi onlar anlayabilirler. Size ne söylememi istiyorsunuz?”
Marcosson : Amerikan halkı için bir mesaj verebilir misiniz?
Gazi Mustafa Kemal : “Memnuniyetle.Birleşik Devletlerin İdeali , bizim de idealimizdir. Büyük Millet Meclisinin 1920 Ocağında ilan ettiği Milli Misakımız ,sizin Bağımsızlık Beyannamenize çok benzer. “Ekonomik ilişkiler alanında Türkiye ile Birleşik Devletler ,her iki taraf için de en büyük yarar sağlayacak şekilde çalışabilirler. Zengin ve çeşitli milli kaynaklarımızın ,Amerikan sermayesi için çekici olması gerekir. Biz gelişmemizde Amerikan yardımını memnuniyetle karşılarız; çünkü bütün başka ülkelerin sermayesinde farklı olarak Amerikan parası ,Avrupa milletlerinin bizimle ilişkilerine can veren siyasal entrikalardan uzaktır. Başka bir ifadeyle Amerikan sermayesi ,yatırılır yatırılmaz bayrağını çekmeye kalkmaz.
Amerika’ya olan inanç ve güvenimizin somut bir delilini ,Chester imtiyazını vermek suretiyle gösterdik.Gerçekten bu, Amerikan halkına bir teveccühtür.”
Neydi Chester İmtiyazı ? TBMM ‘nin 9 Nisan 1923 günü onayladığı bir dizi sözleşme ile Türkiye’de 4400 km uzunluğunda demiryolu yapımı ile demiryolu güzergahının sağında ve solunda 20 şer km.genişliğinde bir alanda maden ve petrol aranması ve bulunduğu takdirde 99 yıllığına işletilmesine ilişkin bir imtiyaz sözleşmesi. Lozan sonrası Musul Irak’ta kalınca Chester Grubu gerekli sermayeyi sağlayamadığı için işe başlayaymış ve iptal edilmiştir.
Yıl 1970…Prof.Dr. S.Tezel talihsiz bir beyanda bulunur ; “ Birinci Büyük Millet Meclisi’nin Chester Grubuna verdiği ayrıcalık ,mandacılığın özünde yatan iktisadi teslimiyetciliğin Meclis’e uzandığını ortaya koymaktadır. Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ,hızla Amerikan Emperyalizminin yörüngesine girmesinin nedenini…Kemalist devrimin başlangıcında ve böylece kendisinde aramalıyız.”
Gazi Mustafa Kemal’in 13 Temmuz tarihinde bir Amerikan gazetecisine yukarıdaki açıklamaları yaptığını bilmeyen Prof. Dr.Tezel ,iktisadi teslimiyetçiliğin faturasını önce Birinci Meclis’e sonra Kemalist Devrime kesmektedir.
Günümüzde de aynı hatayı başkaları yapmaktadır. Oysa ,Atatürk öncelikle ülkesinin kalkınmasını ,milletin yoksulluktan kurtulmasını hedef almıştır.
Yatırım ve ekonomik kalkınma…
Atatürk’ün 17 Eylül 1938 ‘de Başbakan Bayar’a : “ Yakında fırtına kopacak .Yatırımları gecikmeden yapın ki ,iktisaden kuvvetli olalım” sözleri ne yazık ki iktidar olanlar tarafından bugün dahi anlaşılabilmiş değildir.
Türkiye’nin bugün içinde bulunduğu yoksulluğunun sebebini araştıranlara duyurulur…!