Anayasa Mahkemesi !nin üniversitelerde türban serbestisiyle ilgili düzenlemeyi iptal etmesiyle TBMM Başkanı Köksal Toptan , 1961-1980 arası denenmiş senato formülünü ortaya attı.
Ve kıyamet koptu
Yaş itibariyle bana da yabancı olan senato kelimesinin ne anlama geldiğini ve nasıl bir kurum olduğunu merak ettiğimden araştırma gereği duydum.
Senato ; Latince "senix" ( yaşlı) kelimesinden türetilen bir sözcük.Türk Dil Kurumu Sözlüğü"ne göre ," bazı ülkelerde yaş ve eğitimlerine göre seçilmiş parlamento üyelerinden oluşan meclis " olarak tanımlanıyor. Senato,aslında yasama organının bir parçası olarak görev yapıyor. Çift meclisli ülkelerde bulunan senato ,genellikle daha yüksek düzeyde olan meclisi ifade ediyor.Senatoda görev yapan kişiye ise senatör deniyor.
Günümüzde dünya parlamentolarından 76"sı çift meclisli.Türkiye"de 1961 Anayasası ile ilk kez Cumhuriyet Senatosu kuruldu ve 19 yıl görev yaptı.TBMM o dönem Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olarak iki parçalıydı.1980 darbesinden sonra cunta yöneticileri senatonun işlevine son verdi.1982 Anayasası"nda senato yer almadı.
Senatonun başında ayrı bir başkan vardı.Aynı zamanda Cumhurbaşkanlığı"na da vekalet ediyordu.Millet Meclisine göre ikinci derece yasama yetkisine sahipti.Meclisten geçen kanunlara senatonun onay vermesi gerekiyordu.Onaylanmayan düzenlemeler Millet Meclisi"ne iade ediliyordu.Böyle durumlarda her iki meclis üyelerinden bir karma komisyon kuruluyordu.Son kararı yine üye tam sayısının yarı oyu şartıyla Millet Meclisi alıyordu.Millet Meclisi 300 ,Senato 150 üyeye sahipti.
Şimdi gelelim TBMM Başkanı Köksal Toptan, neden yeni anayasanın yanında senato sisteminin de tartışmaya açılmasını önerdi?
Toptan ; Yeni bir anayasa yapımı yanında ,belki çift kamaralı sistemi, yani senatoyu da artık Türkiye"nin tartışmasının yararlı olabileceğini düşünmekteyim. diyerek ,yasama,yürütme,yargı arasında ki kuvvetler ayrılığına değinmiş ve Erkler,birbirlerinin görev alanlarına girmemelidir şeklinde düşüncesini açıklamıştı.
Tabi ki siyasi partilerin hepsinden farklı farklı tepkiler geldi.
Yeniliklere kapalı bir toplum olarak daha tartışmadan ilk tepkimizi hayır olarak verdik.
Peki Köksal Toptan haklı mı?
12 Eylül darbesinden sonra ilk hükümeti kuran Turgut Özal"da hatırlarsanız Türkiye milletvekilliği önerisinde bulunmuştu.Bir nevi senato işlevi görecek olan sistem,100 üyeden oluşacaktı.Fakat Anayasa Mahkemesi buna izin vermedi.Bunun üzerine 100 Türkiye Milletvekili kontenjanı ,450 üyelik Meclis"e eklendi ve böylece TBMM üye sayısı 550"ye çıkartıldı.
2007 yılında da TOBB,TİSK ve Türk-İş gibi işçi ve işveren örgütlerinin başını çektiği bir anayasa çalıştayı düzenlendi ve burada da senato tartışıldı. Buna göre TBMM,iki meclis olarak yeniden düzenlenmeli ,seçimler de iki turlu dar bölge esasına göre yapılmalıydı.
Türkiye"nin geldiği noktada sistemin tıkandığı apaçık ortada.
Senato önerisi de belki çözümsüzlükler içinde bir çözüm yoludur.
Belki de tartışmalı ve gündeme taşımalı...